Unicode (Zawgyi below)
magnetic force တွေရဲ့ direction ကို သိနိုင်ဖို့ Right-Hand Rule ကို အသုံးပြုကြပါတယ်။
ပထမအနေနဲ့ Fig 4.1 မှာ ပြထားတဲ့ အတိုင်း ညာဘက်လက်မနဲ့ လက်ညိုးကို L ပုံစံ ထောင်ထားပြီး လက်ခလယ်ကို လက်မ၊ လက်ညိုးနဲ့ ထောင့်မှန်ကျ ထားရပါမယ်။
Moving charge
charge တွေ ရွှေ့တာနဲ့ magnetic field သက်ရောက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် charge ကို push လုပ်တဲ့ field ရဲ့ direction နဲ့ magnetic field line ရဲ့ direction က မတူပါဘူး။
Fig 4.2 မှာပြထားသလို လက်ညိုးကို Moving charge ရဲ့ direction အတိုင်း ညွှန်ပြထားမယ်ဆိုရင် လက်ခလယ်က magnetic field line ရဲ့ direction ကို ပြပြီး လက်မက moving charge ပေါ် သက်ရောက်တဲ့ magnetic force ရဲ့ direction ကို ညွှန်ပြပေးပါတယ်။
Current in a wire
current ဆိုတာ chargeရဲ့ ရွေ့လျားမှုကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပေါ်လာတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် current စီးနေတဲ့ wire မှာ ရှိနေတယ့် force ရဲ့ direction တွေကလည်း moving charge မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ direction နဲ့ အတူတူ ပါပဲ။
ဒီ right-hand rule ကို x,y,z coordinate system နဲ့လည်း မှတ်လို့ရပါတယ်။ x = magnetic force, y = current, z = magnetic field line
Magnetic field caused by current carrying wire
wire တစ်ခုကို current ဖြတ်စီးတဲ့အခါမှာလည်း magnetic field ကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
straight wire တစ်ခုမှာ current စီးတဲ့အခါ wire ရဲ့ ပတ်လည်မှာ စက်ဝိုင်းပုံ magnetic field တွေ ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။ ဒီ direction ကိုတော့ Fig 4.5 မှာ ပြထားတဲ့အတိုင်း ညာဘက်လက်မကို ထောင်ထားပြီး ကျန်လက်ချောင်းတွေကို ကွေးထားတဲ့ ပုံနဲ့ မှတ်ပါတယ်။ လက်မက current ရဲ့ direction ဖြစ်ပြီး magnetic field ကတော့ ကွေးထားတဲ့ ကျန်လက်ချောင်းတွေရဲ့ direction အတိုင်း ရှိနေပါတယ်။
ပြောင်းပြန်အနေနဲ့ ဒီတစ်ခါမှာတော့ magnetic field က လက်မရဲ့ direction အတိုင်း ရှိနေမယ်ဆိုရင် current ရဲ့ direction က ကွေးထားတဲ့ ကျန်လက်ချောင်းတွေအတိုင်း ရှိနေပါမယ်။
NOTES:
current in straight wire ကြောင့် circular magnetic field ကို ဖြစ်စေပြီး circle of current ကြောင့် straight magnetic field ကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
နောက် post တွေမှာ ထပ်တွေ့ပါမယ်။
Zawgyi
magnetic force ေတြရဲ႕ direction ကို သိႏိုင္ဖို႔ Right-Hand Rule ကို အသုံးျပဳၾကပါတယ္။
ပထမအေနနဲ႔ Fig 4.1 မွာ ျပထားတဲ့ အတိုင္း ညာဘက္လက္မနဲ႔ လက္ညိဳးကို L ပုံစံ ေထာင္ထားၿပီး လက္ခလယ္ကို လက္မ၊ လက္ညိဳးနဲ႔ ေထာင့္မွန္က် ထားရပါမယ္။
Moving charge
charge ေတြ ေ႐ႊ႕တာနဲ႔ magnetic field သက္ေရာက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ charge ကို push လုပ္တဲ့ field ရဲ႕ direction နဲ႔ magnetic field line ရဲ႕ direction က မတူပါဘူး။
Fig 4.2 မွာျပထားသလို လက္ညိဳးကို Moving charge ရဲ႕ direction အတိုင္း ၫႊန္ျပထားမယ္ဆိုရင္ လက္ခလယ္က magnetic field line ရဲ႕ direction ကို ျပၿပီး လက္မက moving charge ေပၚ သက္ေရာက္တဲ့ magnetic force ရဲ႕ direction ကို ၫႊန္ျပေပးပါတယ္။
Current in a wire
current ဆိုတာ chargeရဲ႕ ေ႐ြ႕လ်ားမႈေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ေပၚလာတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ current စီးေနတဲ့ wire မွာ ရွိေနတယ့္ force ရဲ႕ direction ေတြကလည္း moving charge မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ direction နဲ႔ အတူတူ ပါပဲ။
ဒီ right-hand rule ကို x,y,z coordinate system နဲ႔လည္း မွတ္လို႔ရပါတယ္။ x = magnetic force, y = current, z = magnetic field line
Magnetic field caused by current carrying wire
wire တစ္ခုကို current ျဖတ္စီးတဲ့အခါမွာလည္း magnetic field ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။
straight wire တစ္ခုမွာ current စီးတဲ့အခါ wire ရဲ႕ ပတ္လည္မွာ စက္ဝိုင္းပုံ magnetic field ေတြ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ ဒီ direction ကိုေတာ့ Fig 4.5 မွာ ျပထားတဲ့အတိုင္း ညာဘက္လက္မကို ေထာင္ထားၿပီး က်န္လက္ေခ်ာင္းေတြကို ေကြးထားတဲ့ ပုံနဲ႔ မွတ္ပါတယ္။ လက္မက current ရဲ႕ direction ျဖစ္ၿပီး magnetic field ကေတာ့ ေကြးထားတဲ့ က်န္လက္ေခ်ာင္းေတြရဲ႕ direction အတိုင္း ရွိေနပါတယ္။
ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ ဒီတစ္ခါမွာေတာ့ magnetic field က လက္မရဲ႕ direction အတိုင္း ရွိေနမယ္ဆိုရင္ current ရဲ႕ direction က ေကြးထားတဲ့ က်န္လက္ေခ်ာင္းေတြအတိုင္း ရွိေနပါမယ္။
NOTES:
current in straight wire ေၾကာင့္ circular magnetic field ကို ျဖစ္ေစၿပီး circle of current ေၾကာင့္ straight magnetic field ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။
ေနာက္ post ေတြမွာ ထပ္ေတြ႕ပါမယ္။
SELF-STUDY by Sulab 
One thought on “Right-Hand Rule”